Które podmioty są uprawnione do otrzymania wypisu aktu notarialnego?
- Szczegóły
W obrocie prawnym nie wykorzystuje się samych aktów notarialnych tylko ich wypisy. Po złożeniu podpisów na sporządzonym dokumencie trafia on do archiwum kancelarii notarialnej. Według art. 10 ustawy Prawo o notariacie, wypisy aktu notarialnego wydaje się osobom fizycznym lub osobom prawnym, które były stronami aktu. Są jednak sytuacje, w których wypis chce odebrać osoba niebędąca stroną.
Jak funkcjonuje wypis aktu notarialnego?
Usługi wykonywane przez notariuszy są objęte tajemnicą notarialną, a to oznacza, że nie mogą oni ujawniać informacji związanych z wykonywaniem ustawowych czynności notarialnych. Nie każdy zainteresowany uzyska dostęp do treści danego aktu. Wypis ma taką samą rangę dowodową jak sam akt. Zawiera informacje dotyczące komu i kiedy został wydany. Ma także pieczęć notariusza oraz unikalny numer inny niż ten, który znajduje się w samym akcie. Wypis można otrzymać także po pewnym czasie od wydania aktu notarialnego. Po upływie 10 latach oryginał jest przenoszony z archiwum kancelarii do archiwum ksiąg wieczystych sądu rejonowego właściwego dla danego miejsca, w jakim znajduje się kancelaria.
Szczególne przypadki otrzymania wypisu
Od wspomnianej we wstępie zasady obowiązują pewne wyjątki. Uzyskanie wypisu aktu notarialnego mogą żądać następcy prawni stron aktu notarialnego oraz następcy osób, dla których zastrzeżono prawo otrzymania wypisów w akcie notarialnym. Innym podmiotami uprawnionymi do uzyskania wypisu to osoby wyszczególnione w danym akcie. Nie są to strony, lecz podmioty kreowane w ramach danej czynności. Wypisy mogą otrzymać wszyscy następcy prawni, czyli spadkobiercy lub przedstawiciele podmiotów, w które przekształciła się osoba prawna. Wydaje się je także przedstawicielowi osoby prawnej, którą ustanowiono danym aktem, np. spółki. Inaczej jest w przypadku testamentu sporządzonego w formie aktu notarialnego. Przed otwarciem spadku testator może żądać dowolnej ilości wypisów. Z kolei po otwarciu o wypis testamentu wolno zgłaszać się osobom, które nie są stronami. Należą do ich wykonawca testamentu, kurator spadku oraz osoby, których dotyczą postanowienia – spadkobiercy testamentowi i zapisobiorcy.
Wypis na podstawie postanowienia sądu
Prawo o notariacie przewiduje także specjalny tryb dla osób zainteresowanych uzyskaniem wypisu aktu notarialnego. Wymagane jest złożenie wniosku do sądu okręgowego, który przeprowadzi postępowanie nieprocesowe. Po wysłuchaniu stron aktu może wydać niezaskarżalne postanowienie, które umożliwi osobie zainteresowanej uzyskanie wypisu. Należy jednak pamiętać, że zwolnienie notariusza z tajemnicy notarialnej jest rozwiązaniem wyjątkowym. Okolicznościami, wedle których przyjmuje się wydanie postanowienia o zezwoleniu notariuszowi wydania wpisu, jest przede wszystkim zgoda wszystkich stron aktu notarialnego wyrażona w trakcie wysłuchania. Inną sytuacją może być konieczność realizacji prawnie przewidzianego obowiązku lub umowy wtedy, gdy strony nie zjawiły się przed sądem w toku postępowania. Przypadek trzeci dotyczy konieczności ochrony istotnego interesu osoby zainteresowanej w warunkach niemożliwości uzyskania stosownej zgody od strony aktu notarialnego.